Nowotwory złośliwe z komórek nabłonkowych, takie jak niedrobnokomórkowy rak płuc i gruczolakorak przewodowy trzustki, stanowią jedne z najczęstszych przyczyn zgonów w świecie zachodnim. Cechują się pierwotną lub nabytą opornością na większość leków onkologicznych, istnieje więc pilne zapotrzebowanie na innowacyjne terapie.
Mimo znaczącej heterogeniczności tych guzów pewne cechy biochemiczne są wspólne dla większości z nich, w tym molekuły sygnałowe i szlaki biochemiczne. Do zakresu finansowanego przez UE projektu
CANCERALIA (Development of novel diagnostic and therapeutic approaches to improve patient outcome in lung and pancreatic tumours) należało zwiększenie przeżywalności chorych na raka trzustki i płuc poprzez zbadanie znaczenia pewnych szlaków dla ryzyka rozwoju choroby nowotworowej. Uzyskana wiedza powinna w dalszej perspektywie przyczynić się do opracowania nowych strategii leczenia.
Większość dotychczasowych badań skupiała się na szlakach wymaganych w biosyntezie białek lub wzroście komórek. Badacze z projektu CANCERALIA skoncentrowali się na szlakach uczestniczących w biosyntezie lipidów błonowych, jako że są one niezbędne do przeżycia komórki. Przykładem jest szlak Kennedy'ego, który jest niezbędny do biosyntezy lipidów błonowych, lub kinaza cholinowa, najistotniejszy dla wzrostu guza enzym. Zastosowanie drobnocząsteczkowych inhibitorów kinazy cholinowej jako strategii przeciwnowotworowej zostało już poddane ocenie klinicznej.
Konsorcjum przeprowadziło analizę lipidomiczną próbek guza pierwotnego i próbek ksenograftów oraz przypisało określone profile do podtypów raka. Naukowcy określili też czynniki pozwalające przewidywać odpowiedź na leczenie inhibitorami kinazy cholinowej. Działania projektu umożliwiły poznanie nowych mechanizmów oraz szlaków molekularnych powstawania obserwowanej oporności na inhibitory kinazy cholinowej. Zaproponowano nowe cele molekularne przyszłych leków, jako możliwe rozwiązane tego ograniczenia dla terapii nowotworów.
Podsumowując, dzięki inicjatywie CANCERALIA wykazano możliwość wykorzystania wiedzy z dziedziny biologii komórki i biologii molekularnej w tworzeniu doskonalszych narzędzi do leczenia chorych. Wyniki pozwolą opracować lepsze strategie stratyfikacji pacjentów, identyfikowania ryzyka i stosowania innowacyjnych, spersonalizowanych terapii.
