Rzadkie choroby nerek to grupa zaburzeń o nieznanej etiologii
genetycznej lub molekularnej, które cechują się znaczącym zróżnicowaniem
fenotypu. Mimo że ich wpływ na jakość i oczekiwaną długość życia jest
destrukcyjny, nadal nie są dostępne satysfakcjonujące metody
diagnozowania i prowadzenia leczenia. Obecnie nie istnieją markery
molekularne ani modele, które pozwalałyby skutecznie przewidywać ryzyko
choroby.
Badania wysokoprzepustowe tych rzadkich chorób można prowadzić na materiale biopsyjnym. Analiza transkryptomiczna, proteomiczna i morfologiczna tego materiału powinna dostarczyć bezcennej wiedzy o patogenezie tych rzadkich schorzeń. Ponadto doskonały materiał do prowadzenia odczytów molekularnych stanowią mocz i płyn owodniowy. Takie badania mogłyby pomóc rozpoznawać niewydolność nerek.
Finansowany przez UE projekt
EURENOMICS (European consortium for high-throughput research in rare kidney diseases) korzysta z badań wysokoprzepustowych w najnowszej technologii, aby prowadzić analizy próbek od pacjentów na szeroką skalę. Konsorcjum uzyskało dostęp do dużej kohorty ponad 15 000 pacjentów i biobanków DNA, surowicy, płynu owodniowego i próbek biopsyjnych nerki.
Prace projektu obejmują poszukiwanie nowych genów, które warunkują fenotyp chorobowy, modyfikują go lub stanowią czynniki predysponujące. Do tej pory odkryto powodujące choroby mutacje i zmiany w organizacji genomu, natomiast sekwencjonowanie egzomu pozwoliło zidentyfikować nowe geny, uczestniczące w tych zaburzeniach. Potencjalne kolejne geny warunkujące choroby są obecnie poddawane charakterystyce czynnościowej.
Konsorcjum prowadzi również wielopoziomowe profilowanie molekularne (mRNA, miRNA, proteomu, metabolomu) płynów fizjologicznych i tkanek nerki, aby zidentyfikować kolejne cechy świadczące o nieprawidłowościach. Naukowcy poszukują nowych antygenów i przeciwciał oraz poczynili znaczące postępy w odniesieniu do mechanizmów molekularnych chorób autoimmunologicznych.
Nowe, fundamentalne odkrycia dotyczące analizowanych chorób wskazują, że fenotyp glomerulopatii związanej z mutacją w genie NPHS2 jest bezpośrednio uzależniony od charakteru mutacji współistniejących. To odkrycie jest pierwszym opisanym przypadkiem zależnego od mutacji dziedziczenia recesywnego w genetyce człowieka.
Pod kątem leczenia naukowcy opracowali modele in vitro i in vivo do badań przesiewowych bibliotek związków chemicznych w kierunku nowych czynników terapeutycznych. Przewiduje się, że dzięki tym wynikom i innym technologiom nastąpi znaczący postęp w dziedzinie rozpoznawania postępów choroby, przewidywania ryzyka oraz prowadzenia leczenia.
