Starzenie komórkowe przekłada się przede wszystkim na zakończenie podziałów komórki i jest związane z ograniczeniem ekspresji genów promujących podziały przy jednoczesnym nasileniu ekspresji genów inhibitorów cyklu komórkowego. Obserwowane są też zmiany w poziomie ekspresji cząsteczek wydzielanych przez komórkę, które tworzą substancję międzykomórkową i uczestniczą w nadzorze immunologicznym.
Na poziomie molekularnym program starzenia jest regulowany poprzez wzajemne oddziaływania pomiędzy układami supresora siatkówczaka zarodkowego Rb i supresora nowotworowego p53 a odpowiedzią na uszkodzenia DNA. Dalszy wzrost starzejących się komórek jest możliwy w warunkach kultur komórkowych, jednak ich los w tkankach nie został w pełni wyjaśniony i wydaje się zależeć od rodzaju tkanki. Na przykład starzejące się melanocyty mogą pozostawać w skórze przez całe życie, podczas gdy starzejące się komórki wątroby są usuwane przez układ odpornościowy.
Aby lepiej zrozumieć te zjawiska naukowcy z finansowanego przez UE projektu "Mechanisms of immune surveillance of senescent cells" (SENESCENCE CLEARANCE) postanowili zbadać rolę układu odpornościowego w usuwaniu starzejących się komórek. Naukowcy wykazali wcześniej, że obecność starzejących się komórek w tkance ma bezpośredni wpływ na miejscowe mikrośrodowisko. Starzejące się komórki wątroby są usuwane przez komórki NK (naturalnych zabójców), co zmniejsza ryzyko zwłóknienia narządu.
W badaniu SENESCENCE CLEARANCE naukowcom udało się wykazać, że w starzejących się komórkach dochodzi do nasilenia ekspresji ligandów rozpoznawanych przez receptory komórek NK. Układy oczyszczania wydają się być napędzane przez egzocytozę ziaren, a u myszy z zaburzeniami tego procesu dochodziło do nagromadzenia starzejących się komórek, co powodowało cięższy przebieg włóknienia. Badania nad tym mechanizmem pozwoliły zidentyfikować receptor śmierci Dcr2, który jest ważnym czynnikiem warunkującym oporność starzejących się komórek na apoptozę i cytotoksyczne działanie komórek NK.
Rola układu odpornościowego w usuwaniu starzejących się komórek nie ogranicza się jednak do komórek NK. Naukowcy odkryli, że starzejące się komórki przyciągają również makrofagi, które rozpoznają je i otaczają.
Łącznie wyniki projektu SENESCENCE CLEARANCE podkreślają znaczenie nadzoru immunologicznego i usuwania starzejących się komórek z organizmu. Zważywszy na związek starzenia się komórek ze starzeniem się organizmu i powstawaniem nowotworów złośliwych, wyniki te mogą stanowić podstawę do opracowania terapii przeciwnowotworowej w przyszłości.